Europa to kontynent o bogatej historii, różnorodnej kulturze i unikalnym podziale politycznym. Zrozumienie, ile państw leży na tym kontynencie, wymaga uwzględnienia wielu różnych czynników, od granic geograficznych po polityczne i historyczne zawiłości.
Ile państw leży w Europie?
Współczesne źródła wskazują, że w Europie znajduje się 44 do 50 państw, w zależności od kryteriów uznawania i politycznych relacji. Lista ta obejmuje zarówno państwa będące członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak i kilka jednostek o niejasnym lub częściowym uznaniu. Najbardziej powszechnie uznawana liczba 44 państw jest zgodna z danymi publikowanymi przez ONZ i inne międzynarodowe organizacje.
Niektóre źródła podają wyższą liczbę, uwzględniając np. Kosowo, którego status międzynarodowy jest kontrowersyjny, oraz inne mikro-państwa i terytoria o specyficznym statusie prawnym. Oto lista głównych państw w Europie:
- Albania
- Andora
- Armenia
- Azerbejdżan
- Austria
- Belgia
- Białoruś
- Bośnia i Hercegowina
- Bułgaria
- Chorwacja
- Czarnogóra
- Czechy
- Dania
- Estonia
- Finlandia
- Francja
- Gruzja
- Grecja
- Hiszpania
- Holandia
- Irlandia
- Islandia
- Kazachstan
- Liechtenstein
- Litwa
- Łotwa
- Luxembourg
- Macedonia Północna
- Malta
- Mołdawia
- Monako
- Niemcy
- Norwegia
- Polska
- Portugalia
- Rosja
- Rumunia
- San Marino
- Serbia
- Słowacja
- Słowenia
- Szwajcaria
- Szwecja
- Turcja
- Ukraina
- Watykan
- Węgry
- Wielka Brytania
- Włochy
Jak definiuje się granice Europy?
Granice Europy mogą być definiowane na różne sposoby, biorąc pod uwagę zarówno czynniki geograficzne, jak i kulturowe, polityczne, a nawet historyczne. Tradycyjnie granica między Europą a Azją była ustalana wzdłuż pasma górskiego Ural, rzeki Ural, Morza Kaspijskiego, Kaukazu oraz cieśnin Bosfor i Dardanele, rozdzielających Azję Mniejszą od południowo-wschodniej Europy.
Oto niektóre kluczowe punkty, które pomagają zrozumieć, jak przebiegają granice Europy:
- Góry Ural: Uznawane za naturalną granicę między Europą a Azją. Pasmo to rozciąga się z północy na południe, a jego wschodnia granica jest powszechnie przyjmowana jako wschodnia granica Europy.
- Rzeka Ural: Działa jako przedłużenie granicy Uralu aż do Morza Kaspijskiego.
- Kaukaz: Góry Kaukazu, szczególnie ich główny grzbiet wododziałowy, również stanowią ważny punkt odniesienia dla granic Europy.
- Morze Czarne i Bosfor-Dardanele: Ta granica dzieli Turcję na część europejską i azjatycką. Turcja leży na obu kontynentach, co również komplikuje jej klasyfikację.
- Morze Śródziemne i Cieśnina Gibraltarska: Cieśnina ta oddziela Europę od Afryki.
Europa jest również kulturowo zróżnicowana, a jej granice mogłyby być wyznaczone na podstawie wspólnej historii, kultury i tradycji. Na przykład kraje jak Armenia i Gruzja są europejskie pod względem historycznym i kulturowym, mimo geograficznego położenia na zachodnich krańcach Azji.
Kontrowersyjne przypadki – państwa nieuznawane
W Europie istnieją pewne terytoria i jednostki polityczne, które nie są powszechnie uznawane jako niezależne państwa. Te przypadki mogą znacząco wpływać na całkowitą liczbę państw uznawanych za części kontynentu. Do kluczowych przykładów należą:
- Kosowo: Deklarowało niepodległość od Serbii w 2008 roku. Jest uznawane przez ponad 100 państw członkowskich ONZ, jednak nie przez wszystkie, w tym przez Serbię i kilka krajów UE.
- Cypr Północny: Uznawany jedynie przez Turcję, będący de facto niezależnym terytorium od 1983 roku.
- Abchazja i Osetia Południowa: Są to separatystyczne regiony Gruzji, które otrzymały prestiżowego uznania jedynie przez kilka państw, w tym Rosję.
- Naddniestrze: Terytorium na granicy Mołdawii i Ukrainy, które dąży do uzyskania niepodległości od Mołdawii od 1990 roku.
Warto zaznaczyć, że uznawanie państwowości jest często kwestią polityczną, która może się zmieniać w zależności od relacji międzynarodowych oraz wewnętrznych decyzji politycznych krajów członkowskich różnorodnych organizacji międzynarodowych.
Zależne terytoria w Europie
Europa posiada również kilka terytoriów zależnych, które mają różne formy autonomii bądź są administrowane przez inne kraje. Te terytoria nie są niezależnymi państwami, ale mają specyficzny status polityczny i administracyjny. Do ważniejszych terytoriów zależnych w Europie należą:
- Wyspy Owcze: Autonomiczne terytorium zależne Danii, które ma własny parlament i znaczną autonomię legislacyjną.
- Gibraltar: Brytyjskie terytorium zamorskie, położone na południowym krańcu Półwyspu Iberyjskiego. Ma własny parlament, ale w polityce zagranicznej i obronnej zależne jest od Wielkiej Brytanii.
- Wyspy Normandzkie: Składają się z Jersey, Guernsey, Alderney i Sark. Mimo że są dependencjami korony brytyjskiej, nie są częścią Wielkiej Brytanii ani UE. Mają własne systemy prawne i są częściowo niezależne w kwestiach wewnętrznych.
- Svalbard: Archipelag pod administrowaniem Norwegii, posiada specjalny status w międzynarodowym prawie.
Każde z tych terytoriów posiada specyficzne prawa, ekonomię oraz stopień autonomii, co wpływa na ich relacje z krajami macierzystymi oraz na ich obecność i rozpoznawalność na arenie międzynarodowej. Zrozumienie różnorodności politycznej i statusu tych terytoriów pomaga w pełniejszym zrozumieniu złożoności geopolitycznej Europy.
